Overleven is het gedrag om je verlies te kunnen dragen. Vaak helpt het om gedurende een bepaalde tijd je evenwicht te behouden. In het verhaal van Fred is overleven omgezet in ‘zorgen voor iedereen.’ Hij kon niet anders, toen hij op 18-jarige leeftijd zijn vader verloor. Als hij niet de pilaar zou zijn geweest voor zijn moeder, broer en zus, dan was het gezin onderuit gegaan.

Onbewust nam hij in die tijd dit zorggedrag op zich. Langzamerhand werd het zo’n patroon, dat hij zichzelf en vooral zijn eigen grenzen kwijtraakte. De aanvankelijke zekerheid die je bereikt door te zorgen voor anderen, de waardering die je ervoor krijgt, slaat op een zeker moment om. Het klopt dan niet meer. Je gedrag is niet meer in evenwicht. Het zorggedrag is een middel om die waardering te krijgen. 

Fred had zijn eigen rouw aan de kant gezet en vervangen door zijn best te doen voor iedereen. Zijn karakter veranderde. Het zorgen werd zijn overleefnatuur. Dat houd je een lange tijd vol. Zeker als anderen in je omgeving je hier niet op wijzen. Waarom zouden zij? Zorgen heeft immers een positieve werking.

Bij Fred klopte het niet meer. Iedereen stelde juist eisen aan hem. Ze verwachtten dat Fred deed wat hij altijd deed. Hij werd, zoals hij dat zelf achteraf noemde, een gekke Gerritje. Dat klinkt respectloos én het maakt het wel helder. Dat de zorg in de mate waarin Fred die gaf, niet meer klopte. Hij kreeg, juist omdat hij grenzeloos iedereen hielp, uiteindelijk stank voor dank. De waardering van anderen sloeg om in ontevredenheid naar hem. Hij maakte niet meer waar, waar hij altijd voor stond.

Op zijn werk liep het spaak. Collega's waren ontevreden over hem. Terwijl hij juist altijd zo zijn best had gedaan. Door zijn reacties hierop, werd de situatie steeds moeilijker. De diepe pijn die daaronder lag barstte open: het onverwerkte verlies van zijn vader.

Fred's crisis werd ook zijn keerpunt. Fred heeft geleerd, om zijn gedrag waarin hij overleefde, los te laten. 
Hij zag in dat hij al die jaren grenzeloos voor iedereen klaar had gestaan en dat dit ten kosten van zichzelf was gegaan. 

Hij veranderde met vallen en opstaan zijn gedrag. Hij kreeg weer ruimte. Ook met zijn dochters werd de band hersteld. Hij heeft, door in te zien wat het verlies van zijn vader bij hem veroorzaakt heeft, de moed gehad om zijn rouw, tientallen jaren later, alsnog toe te laten.

Verlies roept een manier van overleven op. Het is belangrijk om dat in te zien. Om je rouw te doorleven. Om je overleefgedrag los te laten, op het moment dat het klopt.
Bij Fred duurde dit overleven waarschijnlijk veel langer dan nodig was. Ook omdat hij daarin, toen zijn vader stierf, niet geholpen werd door zijn omgeving. 

Als jij het gevoel hebt dat iets niet (meer) klopt, durf jij het dan los te laten?